علل ایجاد و درمان آکنه ( بخش اول )

مقدمه:

آکنه یا جوش یــک بیماری پوستی است و زمــانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو با چربی و سلول‌های مرده پوست مسدود می‌شوند. این وضعیت باعث ایجاد انواع جوش شــامل آکنه (جوش های) ســر سفید، آکنه ســر سیاه، جوشدانه (Pimple) و انواع دیگر می‌شود. آکنه بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود، اگر چه در هر سنی می‌تواند ایجاد شود. برای آکنه درمان‌های موثری وجود دارد، اما با این حال آکنه می‌تواند پایدار باشد. درمان آکنه باید سریع شروع شود و گرنه می‌تواند باعث ایجاد زخم پایدار روی پوست و مشکلات روحی به خصوص برای جوانان شود.

علائم آکنه وابسته به شدت بیماری است. این علائم از کم به زیاد به صورت‌های زیر مشاهده می‌شود:

1- آکنه سر سفید (Whiteheads)
2- آکنه سر سیاه ( Blackheads)
3- جوشدانه یا پاپول که به صورت بر آمدگی‌های کوچک قرمز و حساس است (Papules)
4- آکنه‌ای که به صورت جوشدانه هستند ولی در نوک آنها چرک وجود دارد ( پوسچول Pustules)
5- توده‌های بزرگ، جامد و دردناک زیر پوست به نام ندول (Nodules)
6- توده‌های دردناک و پر از چرک در زیر پوست یا ضایعات کیستیک (Cystic)
آکنه معمولا در صورت، پیشانی، سینه، قسمت بالایی پشت و شانه ها ظاهر می‌شود، چون این نواحی غدد چربی بیشتری دارند.

عوامل ایجاد آکنه:

چهار عامل اصلی باعث ایجاد آکنه می‌شوند:
1- تولید چربی (سبوم) اضافی در پوست
2- مسدود شدن فولیکول‌های مو توسط چربی و سلول‌های مرده پوست
3- باکتری‌ها
4- التهاب
توضیح اینکه، در کنار هر فولیکول و ریشه مو یک غده چربی وجود دارد.
چربی تولید شده توسط این غدد از طریق منافذ پوستی کنار مو به خارج پوست هدایت می‌شود تا سطح پوست را چرب و انعطاف پذیر کند. حال اگر تولید چربی زیاد شود طبیعتا در مجاری خروجی تجمع کرده و باعث تورم دیواره فولیکول و ایجاد آکنه (جوش‌های) سر سفید می‌شود.
اگر این چربی اضافی به سطح پوست برسد و در معرض هوا قرار گیرد تیره شده و باعث ایجاد جوش‌های سر سیاه می‌شود.
جوشدانه‌ها (Pimples) لکه‌های قرمز برجسته با مــرکز سفید هستند که وقتی فولیکول‌های مسدود شده مو ملتهب یا عفونی می‌شوند ایجاد می‌گردند.
هر چه وضعیت انسداد، التهاب و عفونی شدن فولیکول بیشتر شده و به اعماق پوست برسد، علائم آکنه هم شدیدتر شده و به سمت پوسچول، ندول و ضایعات کیستیک می‌رود.

لازم به ذکر است برخی چیزها باعث بدتر شدن آکنه می‌شوند به عنوان مثال:

1- افزایش ترشح هورمون مردانه در پسران و دختران در سن بلوغ که باعث افزایش تولید چربی می‌شود.
2- تغییرات هورمونی در دوران میانسالی به ویژه در بانوان
3- برخی داروها مثل کورتون‌ها، تستوسترون و لیتیوم
4- مواد غذایی غنی از کربوهیدرات‌ها مثل شیرینی و چیپس
5- فشار و استرس
6- مصرف زیاد شکلات و غذاهای چرب
7- مصرف برخی مواد بهداشتی و آرایشی
8- وراثت (ژنتیک)
9- تحت فشار قرار داشتن پوست توسط موبایل، کلاه ایمنی، یقه تنگ و کوله پشتی

(برای اطلاع از روش‌های درمان آکنه مقاله بعدی را مطالعه نمائید)