آرتریت روماتوئید چیست و چگونه باید آن را درمان کرد؟

یکی از اختلال های مفصلی که بسیاری از افراد ممکن است در سراسر جهان به آن مبتلا شوند آرتریت روماتوئید می باشد. این بیماری التهابی که اغلب روی مفاصل کوچک دست و پا تاثیر می گذارد دارای علائمی از جمله درد، تورم، سفتی و خشکی صبحگاهی در مفاصل است و می تواند زندگی روزمره افراد مبتلا را دچار دگرگونی کند. اگر شما هم به هر دلیلی می خواهید در مورد آرتریت روماتوئید، علائم، روش های درمانی آن و بسیاری از موارد دیگر بیشتر بدانید حتما در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

آرتریت روماتوئید چیست؟

روماتیسم مفصلی یا همان آرتریت روماتوئید به بیماری خود ایمنی و سیستمیکی گفته می شود که می تواند سبب التهاب مفاصل شود و کل بدن از جمله پوست، چشم، قلب و ریه را تحت تاثیر قرار دهد. در واقع در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل و بافت های سالم بدن حمله می کند که در نتیجه باعث ایجاد درد، تورم و التهاب در مفاصل می شود. زمانی که روماتیسم مفصلی در بدن اتفاق می افتد سینوویوم یا همان غشایی که مفصل ها را احاطه کرده، ضخیم شده و یا تاندون ها و رباط ها ضعیف و کشیده می شوند و هم چنین استخوان ها به مرور دچار فرسایش و مفصل ها هم تغییر شکل می دهند.

علائم بیماری آرتریت روماتوئید

علائم بیماری آرتریت روماتوئید به تدریج ایجاد می شود و ممکن است در هر فردی با توجه به شدت بیماری متفاوت باشد اما در حالت کلی این بیماری ابتدا مفصل های کوچک مانند مفصل هایی که انگشت های دست را به کف دست و انگشت های پا را به کف پا متصل کرده را درگیر می کند و سپس با گسترش و پیشرفت بیماری زانو، مچ دست و پا، آرنج و شانه ها نیز درگیر می شوند. بهتر است بدانید که این علائم معمولا در دو طرف بدن و به صورت قرینه اتفاق می افتد. دیگر علائم و نشانه های ظاهری بیماری آرتریت روماتوئید هم عبارتند از:

• ضعف
• خستگی
• تب خفیف
• درد عضلانی
• کاهش وزن
• کاهش دامنه حرکتی
• بی حسی و گزگز دست ها و اندام های انتهایی
• مفصل های متورم و دردناک که بیش از 6 هفته ادامه داشته است.
• خشکی و سفتی مفاصل مخصوصا هنگام نشستن طولانی مدت و یا صبح ها و بعد از بیدار شدن از خواب.

نحوه تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید

در مراحل اولیه، تشخیص آرتریت روماتوئید برای پزشک مقداری دشوار می باشد زیرا ممکن است علائم بیماری آرتریت روماتوئید با بیماری های دیگر مانند لوپوس، آرتروز، آرتریت پسوریازیس و غیره یکی باشد. در هر صورت پزشک برای تشخیص از روش های زیر استفاده می کند:

معاینه فیزیکی

ابتدا و قبل از هر اقدامی پزشک از معاینه فیزیکی بیمار استفاده می کند و هر گونه تورم، محدودیت های عملکردی و تغییر شکل در اندام ها را مورد بررسی قرار می دهد و از بیمار سوالات مختلفی مانند این که چه مدت زمانی دارای علائم بوده و این که شدت علائم چه قدر است می پرسد و سپس برای تشخیص بهتر و در صورت نیاز توصیه می کند که آزمایش خون بدهد.

آزمایش خون

بعد از معاینات فیزیکی اگر پزشک متخصص صلاح بداند از آزمایش خون برای تشخیص بهتراستفاده می کند در آزمایش خون هم چند فاکتور مهم و اصلی که در ادامه هر کدام را توضیح داده ایم مورد بررسی قرار می گیرد:

• فاکتور روماتوئید یا RF: اگر آنتی بادی مربوط به فاکتور روماتوئید یا RF در خون وجود داشته باشد نشان دهنده ی آرتریت روماتوئید است.
• آزمایش مربوط به کم خونی: با توجه به این که سلول های قرمز خون، اکسیژن را به اندام ها و سایر بافت های بدن منتقل می کنند اگر گلبول های قرمز موجود در خون کم باشد یعنی فرد دچار کم خونی است و معمولا هم افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند دچار کم خونی می شوند.
• آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز یا ESR: این آزمایش سطوح التهاب در بدن را بررسی می کند که اگر گلبول های قرمز سریعا رسوب کنند یعنی سطح التهاب در بدن زیاد است. توجه داشته باشید که این آزمایش تنها برای بیماری آرتریت نمی باشد و برای سایر بیماری های التهابی و عفونت ها هم مورد استفاده قرار می گیرد.
• آزمایش پروتئین فعال سی یا CRP: پروتئین فعال سی را کبد تولید می کند که بالا بودن آن نشان دهنده ی وجود التهاب در بدن می باشد اما این آزمایش هم مانند آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز تنها برای بیماری روماتوئید نیست و برای سایر بیماری های التهابی و عفونت ها نیز می باشد.

تصویربرداری

یکی دیگر از روش های تشخیص بیماری روماتوئید تصویربرداری با اشعه X است که به کمک آن می توان میزان پیشرفت بیماری را بررسی کرد. از MRI و یا سونوگرافی هم برای تشخیص و از همه مهم تر بررسی میزان آسیبی که به مفاصل وارد شده است استفاده می شود.

راه های درمان آرتریت روماتوئید

بعد از تشخیص بیماری آرتریت باید درمان هر چه زود تر شروع شود اما هیچ درمان شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد و تنها می توان با استفاده از روش های مختلف درد و التهاب موجود در مفاصل را کاهش داد و کارآیی مفاصل را به حداکثر رساند. در ادامه تمامی راه های درمان آرتریت روماتوئید را به صورت خلاصه برای شما توضیح داده ایم:

دارو درمانی

انواع مختلفی از دارو ها برای درمان آرتریت وجود دارد که نقش هر کدام از آن ها متفاوت است و پزشک متخصص با توجه به شدت علائم، روند بیماری، تعداد مفاصل درگیر، عوارض دارو های مصرفی و غیره از دارو ها استفاده می کند. برخی از دارو هایی که برای درمان آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می گیرد هم شامل موارد زیر می شود:

دارو های ضد التهابی غیراستروئیدی

دارو های ضد التهابی غیراستروئیدی یا NSAID می توانند التهاب ها و درد را کاهش دهند. اما دوز های بالای این دارو و استفاده ی طولانی مدت از آن ها عوارض مختلفی از جمله زخم معده، فشارخون بالا، مشکلات کبدی و کلیوی را به دنبال دارد.

کورتیکواستروئید ها و دارو های ضد درد

این دارو ها تنها می توانند درد، التهاب و سرعت آسیب مفصلی را کاهش دهند اما نمی توانند آرتریت روماتوئید را درمان کنند. در واقع زمانی که دارو های ضد التهابی تاثیری نداشته باشند پزشک یک داروی استروئیدی را به مفصل تزریق می کند و این دارو ها می توانند زمان عود بیماری در کوتاه مدت کمک کننده باشند. استفاده ی طولانی مدت از آن ها هم می تواند عوارض جانبی جدی از جمله دیابت نوع 2، چاقی، پوکی استخوان و گلوکوم را به همراه داشته باشد.

دارو های اصلاح کننده بیماری آرتریت

دارو های اصلاح کننده بیماری آرتریت یا DMARD برای جلوگیری از پیشرفت بیماری مورد استفاده قرار می گیرند زیرا این دارو ها در سیستم ایمنی بیش از حد فعال تداخل ایجاد کرده و با کند کردن آرتریت از آسیب دائمی به مفاصل و سایر بافت ها جلوگیری می کنند. این دارو ها اگر در مراحل اولیه بیماری استفاده شوند تاثیر بهتری خواهند داشت و معمولا تاثیر کامل این دارو ها بعد از 4 تا 6 ماه مشخص می شود. عوارض جانبی این دارو ها هم شامل مشکلات کبدی، نارسایی مغز استخوان و عفونت های شدید ریوی است.

فیزیوتراپی

از آنجایی که فیزیوتراپیست ها تخصص کافی در زمینه استخوان ها، عضلات و از مهم تر مفاصل دارند، فرقی نمی کند بیماری آرتریت روماتوئید شما پیشرفت کرده باشد یا در مراحل اولیه هستید در هر صورت فیزیوتراپیست می تواند با استفاده از ورزش و روش های دیگر به شما در حفظ و بهبود عملکرد و انعطاف پذیری مفاصل کمک کند.

جراحی

در نهایت زمانی که بیماری پیشرفت می کند و سایر روش ها جواب گو نمی باشد و آسیب ها جدی و درد ها غیر قابل تحمل می شوند برای بهبود درد و عملکرد بهتر مفاصل جراحی صورت می گیرد. با انجام جراحی هم می توان اختلال های مربوط به سینوویوم را برطرف و تاندون ها را ترمیم کرد. چند مورد از روش های جراحی که برای آرتریت روماتوئید انجام می شود شامل ترمیم تاندون، آرتروپلاستی، سینووکتومی و آرترودز یا خشک کردن مفصل می باشد.

چه کسانی بیشتر در معرض آرتریت روماتوئید قرار دارند؟

همان طور که قبلا هم به آن اشاره کردیم بیماری روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی می باشد و علت دقیق بروز آن مشخص نیست اما برخی از افراد بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند و یا برخی از عوامل سبب بروز این بیماری می شوند که در ادامه آن ها را ذکر کرده ایم:

• جنسیت یکی از عوامل موثر بوده و احتمال مبتلا شدن خانم ها به روماتیسم مفصلی دو برابر بیشتر از آقایون است.
• آرتریت در هر سنی ممکن است بروز کند اما افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
• ژنتیک و ژن های خاص احتمال بروز آرتریت روماتوئید را افزایش می دهند به همین دلیل افرادی که سابقه خانوادگی دارند نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند .
• یکی دیگر از عوامل شناخته شده ای که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد سیگار و مصرف دخانیات می باشد.
• افراد چاق و کسانی که اضافه وزن دارند هم تا حدودی بیشتر در معرض این بیماری هستند.
• در آخر کسانی که دچار ضربه عاطفی شده اند و دائما استرس و اضطراب دارند هم احتمال مبتلا شدن به این بیماری در آن ها فراوان است.

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید

رژِیم غذایی مناسب تا حد زیادی می تواند التهاب موجود در بدن افراد مبتلا را کنترل کند و در کاهش درد و درمان آرتریت موثر واقع شود. رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید عبارتند از:

میوه ها و سبزیجات

میوه ها و سبزیجات دارای آنتی اکسیدان فراوانی هستند و می توانند به تثبیت و کاهش رادیکال های آزاد بدن که عامل التهاب های سلولی بوده کمک کنند هم چنین تمامی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن و پلی فنول ها را دارند که همه ی آن ها به کاهش پروتئین واکنش پذیر یا همان CRP که نشان دهنده ی التهاب است کمک می کند.

آجیل ها

با توجه به این که رژیم غذایی سرشار از امگا3 و اسید چرب می تواند به افراد مبتلا به آرتریت کمک زیادی کند. پس بهتر است از مصرف آجیل ها مخصوصا پسته، فندق و بادام غافل نشوید زیرا هر سه سرشار از اسید های چرب امگا3 هستند.

روغن زیتون

روغن زیتون حاوی ترکیبی به نام اولئوکانتال است که می تواند التهاب و درد را کاهش دهد پس به جای استفاده از سایر روغن ها از روغن زیتون استفاده کنید.

نخود و لوبیا

از آنجایی که حبوبات سرشار از پروتئین و نخود و لوبیا هم منبع غنی اسیدفولیک، آهن، روی، پتاسیم و منیزیم هستند برای کنترل بیماری روماتیسم مفصلی بسیار مناسب می باشند.

حرف آخر

شما در این مقاله در مورد بیماری آرتریت روماتوئید، تاثیراتی که بر روی بدن می گذارد، علائمی که دارد، نحوه ی تشخیص آن و بسیاری از موارد دیگر اطلاعات لازم را به دست آوردید اکنون می توانید با داشتن علائم این بیماری سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید و از شدید تر شدن این بیماری جلوگیری کنید.